Het einde van de relatie Europa-VS? Geen sprake van
Gijs Moes, Erik van Zwam and Iris Ludeker, Trouw (NL), 30.05.2017
Interview
Zet Merkel de relatie tussen Europa en de VS op de helling? Janis Emmanouilidis, EU-expert bij de Brusselse denktank EPC, gelooft dat niet. Al zijn er volgens hem wel veranderingen op komst.
Duitsland en Europa kunnen niet meer volledig vertrouwen op hun traditionele bondgenoten, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Die boodschap van de Duitse bondskanselier, zondag in München, heeft veel ophef veroorzaakt. Merkel zei dat de dagen dat Europa kon reken op anderen tot op zekere hoogte voorbij zijn: Wij Europeanen moeten ons lot in eigen handen nemen. De Duits-Griekse EU-expert Janis Emmanouilidis duidt Merkels uitspraken.
Merkels woorden leggen volgens sommigen de bijl aan de wortel van het Amerikaans-Europese bondgenootschap, dat al sinds de Tweede Wereldoorlog bestaat. Wat bedoelde ze volgens u?
Emmanouilidis: Dit is niet het einde van het trans-Atlantische bondgenootschap. We moeten bedenken waar, wanneer en voor wie ze sprak. Haar boodschap was vooral nationaal gericht: gegeven de complexe internationale situatie moeten wij Duitsers, en ook Europeanen, onze verantwoordelijkheid nemen.
Dat was bedoeld voor het thuisfront, voor Beieren en voor de CSU, de partner van haar CDU. De CSU is vaak kritisch geweest over Merkel, bijvoorbeeld als het ging om de vluchtelingencrisis. De impliciete vraag bij haar uitspraken was: wie vertrouwt u in deze complexe toestand het leiderschap toe? Merkel dus, op weg naar de verkiezingen in het najaar.
Ze zei dit niet alleen vanwege Trump, haar favoriete Amerikaanse president Obama vroeg ook al om Duitse verantwoordelijkheid. Dat is Merkels politieke genie: ze gebruikt het moment om een boodschap te geven waar ze zelf in gelooft. Dat maakt haar ook geloofwaardig. Er is een wereldwijde leiderschapscrisis, kijk maar naar het Witte Huis, en in die situatie staat daar iemand die we wel kunnen vertrouwen.
Denkt u niet dat Merkel echt geschokt was door Trumps botte gedrag tijdens de Navo-top in Brussel en de G7 op Sicilië, waardoor ze nu echt van gedachten is veranderd?
Ze was niet geschokt. Ze kende Trump al uit de Amerikaanse verkiezingscampagne. Haar reis naar Washington was ook niet makkelijk. Ze is niet naïef, ze wist wat er ging gebeuren.
Merkel is en blijft een atlanticist, dat is niet veranderd. Ze begrijpt dat Duitsland meer verantwoordelijkheid moet nemen. En soms is ze het oneens met de VS. Maar de Navo is voor haar nog steeds de basis voor de internationale veiligheid.
Als ze nu zegt dat Duitsland verantwoordelijkheid moet nemen dan kan Trump die uitspraak ook positief gebruiken. Hij vroeg daar toch om? Dan wordt het een win-winsituatie. Als je afstand neemt, zie je dat ze elkaar nodig hebben. De basis voor die trans-Atlantische relatie is er nog.
Er wordt ook gezegd dat dit Poetin goed uitkomt, dat hij blij is met gedoe tussen Europa en de VS.
Poetin is blij, want het Westen is verdeeld. Maar dat komt niet door de opmerkingen van Merkel. Wel door Trump, door de verdeeldheid binnen de Navo en door de polarisatie in de westerse samenlevingen.
Gaan Duitsland en Europa nu echt leiderschap tonen?
Duitsland is al ver gekomen sinds de hereniging in 1990. Merkel heeft moeten omgaan met Erdogan, ze heeft in Minsk met Poetin gesproken over de Oekraïne-crisis, ze neemt al steeds meer verantwoordelijkheid in buitenlandse zaken.
Berlijn zal moeten investeren in de Bundeswehr, die er niet goed voor staat. Er is meer samenwerking nodig tussen Europese lidstaten, vooral tussen Frankrijk en Duitsland, ook op veiligheidsgebied. Dat is een geleidelijk proces en dat gaat door.
Nu is er een nieuw momentum, dankzij de verkiezing van Emmanuel Macron tot Franse president. Macron en zijn medewerkers geloven echt dat Frankrijk moet hervormen en Europa ook, en dat die twee met elkaar samenhangen. Als Frankrijk die bereidheid toont, zal Duitsland moeten meewerken.
Moet Europa in deze omstandigheden op zoek naar nieuwe partners? Later deze week komt de Chinese premier Li Keqiang op bezoek in Brussel.
China is geen alternatief voor de VS, ook economisch niet. China kan ook geen alternatief zijn, zij hebben andere belangen en andere waarden. Met de Amerikanen is er veel meer samenhang. Met Trump is dat nu lastig, dus het kan voor Europa geen kwaad om te laten zien dat we alternatieven hebben. Zo kan je Washington onder druk zetten.
See original here
Latest media contributions
EPC Update & Post-summit Briefing – The Spring Summit: Signs of strength or disunity?
Online Briefing, YouTube, 22.03.2024
Μπλόφα για συμμαχική αφύπνιση
Quotes, Kathimerini (GR), 03.03.2024
EPC Update – What impact will the year of elections have on the EU27?
Online Briefing, YouTube, 28.02.2024
EPC Update & Post-summit Briefing – Informal EU summit: The battle for an EU budget deal
Online Briefing, YouTube, 02.02.2024
EU leaders to press Hungary on Ukraine funding deal
Quotes, Deutsche Welle (DW), 31.01.2024
Von der Leyen will EU-Kommissionschefin bleiben
Interview/Quotes, Deutsche Welle (DW) (DE), 19.01.2024
Von der Leyen candidează la o nouă Președinție a C.E.
Interview/Quotes, Deutsche Welle (DW) (PL), 19.01.2024
Κινδυνεύει η Ε.Ε. από ακροδεξιό «τσουνάμι»;
Quotes, Kathimerini (GR), 02.01.2024
Belgiens EU-Ratspräsidentschaft: Viel zu tun, wenig Zeit
Quotes, Deutsche Welle, 01.01.2024
EPC Update – The final summit of a turbulent year: Outcomes and next steps
Online Briefing, YouTube, 12.12.2023